Çin’den Kargo Gönderim Tipleri ve Ücretsiz Kargo Teslimatı

Son yıllarda özellikle Çin tabanlı AliExpress alışveriş sitesi ile başlayan uzakdoğu alışveriş çılgınlığı Banggood, Gearbest gibi diğer alışveriş siteleri ile devam etmektedir.

Bu popülerlik elbette bu sitelerden aldığımız ürünlerin büyük bölümünün ücretsiz teslimat seçeneğine sahip olmalarının etkisi büyüktür.

Örnek olarak aşağıda Aliexpress sitesinde bir üründe göreceğiniz üzere Gönderi Şeklinde ilk seçenek Ücretsiz Gönderi olarak belirtilmiştir. Her ne kadar ücretsiz gönderilen bir çoğu takipsiz kargo olsa da belli bir değerin üzerindeki gönderilerin ücretsiz takipli kargo (Registered) olduğunu göreceksiniz. Veya takipli kargo için bir kaç dolar fazla ödemeniz istenebilir.

Gönderinin takipli mi yoksa takipsiz mi olduğunu Tracking Information sütunundan görebilirsiniz. Not available yazıyorsa takipsizdir, Available yazıyorsa takiplidir.

Takipli kargolar PTT sitesinden takip edilebilir ve size imza karşılığı teslim edilirler. Takipsiz kargolarda ise PTT kargo dağıtımcısı genelde kapı önüne veya apartman posta kutusuna bırakılıp gider. Takipsiz kargoların kaybolma riski yüksektir.

Aliexpress, Banggood gibi Çin sitelerinden kapıda ödeme şeklinde bir şipariş olanağı yoktur.

Buraya kadar her şey normal, ancak Aliexpress gibi sitelerde bir çok ucuz 1 USD altı dahil ürün göreceksiniz ve kargo gönderimi ücretsiz seçebileceksiniz. Peki bu nasıl oluyor? Türk Lirası olarak baktığımızda 7-8 TL değere sahip ürünler, paketlenecek, kargoya verilecek ve kargo bedava olacak. Peki bu nasıl sorusu genelde çok merak edilen bir konudur.

Genel kanı Çin hükumetinin ticaret hacmini canlandırmak ve artırmak için kargo ücretlerinde desteği olduğu yönündedir. Ancak bu doğru değildir.

Çin’den gelen kargolar nasıl bedava olabiliyor?

Elbette ilk akla gelen kargo bedelinin zaten ürün fiyatına yedirildiği görüşü olsa da yukarıda belirttiğimiz üzere 0.8 USD yani 80 cent, TL ile yaklaşık 5-6 TL civarı tutan ürüne kargo payı yedirilmiş olmasını mantıklı bulamayacaksınız. Kaldı ki Türkiye’de basit bir zarf dosyasını kargo yapmaya kalksanız en az 10 TL gibi ücret alınırken, Çin’den gelen kargo dahil ürün fiyatı 5-6 TL olabiliyor?

Aslında Çin’li satıcılar az da olsa bir kargo gönderim payı öderler. Bu rakamı olabildiğinde az tutmak için çeşitli yöntemler uygulamaktadırlar. Bir çok satıcı gönderilerini toplu halde konteynır bazında biriktirip gönderme yolunu seçmektedirler. Bunu siparişten sonra 7-8 güne varan gönderi süresi belirtmelerinden anlayabilirsiniz. Yani 7-8 gün içinde diğer gönderilerle birleştirip toplu gönderimler organize ederler ve birim gönderi ücretleri bu nedenle düşmektedir.

Yukarıda söylediğimiz satıcının maliyeti minimize etme çabası. Asıl taşıma maliyetinin düşük olmasının nedeni bu değil tabi. Universal Postal Union (UPU) diye bilinen uluslararası bir kuruluş bu konuda faaliyet göstermektedir. UPU, neredeyse her ülkenin ulusal posta sistemi ile çalışmakta ve ülkelerin posta şirketlerinin birbirleri ile işbirliklerini, oranları ve standartları koordine etme görevini üstlenmiştir.

192 üye ülke içinde olan Türkiye’de ise PTT ile çalışmaktadırlar. UPU‘ya bağlı ulusal posta şirketleri bir diğer ülkeye ait küçük paketleri kendi sınırları içindeki toplama yerinden alıp hedef teslim yerine iletme konusunda anlaşmışlardır.

Örneğin Çin‘den Türkiye‘ye gönderilen bir paket Türkiye’de anlaşmalı olan PTT‘nin sorumlu olduğu yere kadar Çin posta şirketi tarafından taşınır ve orada PTT‘ye teslim edilir. PTT ise paketi alıp kaldığı yerden teslimatı devam ettirip, ülke içinde ilgili adrese teslim etmekle sorumludur. Bu durumda Çin posta şirketi ile Türkiye’deki PTT arasında bu teslimat için nasıl bir fiyat oluşacağını zaten önceden UPU belirlemiştir ve iki ülke arasında fiyatlandırmada birbirlerini kompanse ederler. Bu işe uluslarası literatürde Terminal Dues (Varış Giderleri) işlemi denir.

Peki buraya kadar tamam. Ancak UPU ve Terminal Dues olayından dolayı halen uluslararası taşımacılık neden ucuz olduğunu anlamamış olduğunuzu tahmin ediyoruz. Alsında UPU‘nun sistemi oldukça karmaşıktır. Yani bir ülkedeki taşıma/posta şirketinin bu teslimatı tamamlama görevinde ne kazanacağının hesabı ilgili ülkenin gelişmişlik düzeylerine göre 9 ayrı kategoriye ayrılmış parametrelere bağlıdır ve belirlenen bu taşıma ücretleri normal ülke içindeki taşıma ücretlerinin çok altındadır. Örneğin 2012 yılından bir örnek vermek gerekirse; Çin‘den Amerika‘da Los Angeles limanına gelen 1 kg ağırlığında bir paket için Terminal Dues olarak US Postal Office için belirlenen ödeme tutarı sadece $1‘dır ve US Postal Office bu paketi Amerika içinde hedef adrese sadece $1 bedelle taşımakla yükümlüdür. Bu Amerika ülke içinde 1 kg’lık kargo gönderim bedeli ile karşılaştırıldığında hiç bir şeydir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri demiştik, böylece Türkiye’de benzer bir şekilde PTT‘ye aktarılacak tutarın daha az olacağını anlayabiliriz. Türkiye’de 1 kg ağırlığındaki yurtiçi kargo taşımasının $1 altında olması mümkün değilken PTT bunu yapmak zorundadır. Kaldı ki Aliexpress gibi yerlerden alınan ürünler genelde küçük paket ve ağırlığı çok düşüktür. Dolayısıyla kargo bedelleri cent düzeylerindedir.

Yine Amerika örneğine dönersek yapılan gönderim ters yönde yapılırsa yani Amerika‘dan Çin‘e gönderimlerde ise gönderi bedeli gelişmiş bir ülkeden gelişmekte olan bir ülkeye yapıldığından beklenenden biraz daha fazla olacaktır ki UPU geliş gidişlerde bu bariz farkı ayarlayıp kargo/posta şirketlerinin gelirlerini dengelemeye çalışır.

Yine de genel olarak baktığımızda gelişmiş ülkelerdeki taşıma şirketlerinin toplamda zarar ettikleri yönünde şikayetleri olmaktadır. Özellikle Norveç Posta Ofisinin öncülüğünde bazı ülkeler bu transfer ücretlerinin artırılması yönünde lobi çalışmaları bulunmaktadır. Bu konuda UPU bu ülkelerin zararlarını azaltmak için Çin devletini gelişmiş ülkeler grubuna dahil etme planları bulunmaktadır. Bu durumda Çin‘den gelen kargolarda ücretsiz gönderimlerin azalacağı veya cüzi bir rakam ekleneceği düşünülebilir.