Nvidia Geforce RTX 30xx serisi ekran kartlarının LHR tip olup olmadığını nasıl anlarız?
Mayıs 2021’de Nvidia, Ampere veya RTX 3000 serisi (RTX 3090 modeli hariç) tüm ekran kartlarını kripto para madenciliği performansında sınırlama yapmaya karar vermiştir. Bunun en önemli nedeni kripto madencilerinin yüksek ekran kartı talebi nedeniyle oyun severlerin piyasada ekran kartı bulamamasıdır.
Bu nedenle, 2021 Mayıs ayında duyurulan yeni modeller: Geforce RTX 3070 Ti ve RTX 3080 Ti, varsayılan olarak madencilik sınırlayıcı özellik (LHR) ile birlikte gelmeye başlamıştır. Başlangıçta madencilik limiti olmadan üretilen RTX 3060 Ti, RTX 3070, RTX 3080 modelleri, 2021 yılının 22. haftasından itibaren LHR tip olarak üretilmeye başlanmıştır.
LHR nedir?
LHR kısaltması, yani ‘Lite Hash Rate’ bir ekran kartının madencilik kazma performansını ciddi bir biçimde azaltan bir koruma teknolojisidir. Bu koruma teknolojisi Etherium coin kazanları etkilemek için ekran kartlarına entegre edilmiştir ancak benzer şekilde ETH algoritmasına sahip diğer coin’ler de etkilenmektedir.
Bu arad şlunu da belirtelim ki LHT ekran kartları oyuncuları hiç bir şekilde etkilememektedir, performans kaybı göstermezler. Dediğimiz gibi bu LHR koruması ETH coin üretiminde kısıtlama yapmak için caydırıcı olarak ortaya çıkmıştır.
LHR’ye sahip bir ekran kartı ile yine de Etherium veya türevlerini kazabilirsiniz elbette ama tam performans olmayacaktır. Zaten LHR korumasının amacı budur. Ancak Etherium dışı örneğin Raven coin kazımında LHR koruması bir sınırlama yapmamaktadır.
Son günlerde madencilik kazma yazılımlarından T-rex ve NBMiner LHR kartlardaki kısıtlamaları belli bir ölçüde kaldırabilecek güncellemeler yayınlamışlardır.
Peki piyasada yeni veya ikinci el satılan ekran kartlarının LHR olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Yöntem 1: Kutusu, model ismi veya açıklamasından
Şu an itibariyle tüm
- RTX 3070 Ti ve RTX 3080 Ti ekran kartlarını, adında ve kutusunda bu belirtilmese bile LHR madencilik korumasına sahiptir.
- RTX 3090 grafik kartlarının LHR madencilik koruması yoktur.
RTX 3060 grafik kartı, zaten ilk çıktığında madencilik için bir engel koruması ile birlikte çıkmıştı ama bu kısa zamanda çözüldü ve işe yaramaz hale gelmişti. Sonrasında Nvidia firması daha gelişmiş ve LHR olarak isimlendirdiği bir koruma sistemini devreye sokmuştur. BU nedenle RTX 3060 serisi grafik kartlarının ilk çıkanları LHR’siz ama Mayıs 2011’den sonra piyasaya sürülenler ise LHR olarak bilinir.
RTX 3070 Ti ve RTX 3080 Ti ekran kartlarının tümü, adında ve kutusunda bu belirtilmese bile LHR madencilik sınırlayıcısına sahiptir.
RTX 3060Ti, RTX 3070 ve RTX 3080 ekran kartları için bazı üretici firmalar, kartın LHR tip olup olmadığını kutunun üzerinde belirtmektedirler. Genelde kutunun alt kısmına LHR logo koymaktalar. Ancak bazı üreticilerin bunu yapmadığı görülmektedir. Bu durumda ne yazık ki bunun LHR madencilik kısıtlaması olmayan eski bir revizyon olduğu anlamına gelmediğini söylemeliyiz. LHR veya normal bir ekran kartı olabilir.
Öte yandan eğer açıklamasında veya kodunda [FG] ifadesi varsa bu ekran kartı LHR tip ekran kartıdır.
Yöntem 2: GPU ID bilgisinden öğrenilebilir
Aslında bir Nvidia ekran kartının LHR olup olmadığını kontrol etmenin en güvenilir yolu budur. Ancak bunun için öncelikle ekran kartını bilgisayara takmanız ve ekran kartının GPU ID bilgisini veren CPU-Z veya benzer bir donanım raporu veren bir uygulama çalıştırmanız gerekir.
Yukarıda uygulama ekran görüntüsünde görüleceği üzere Code Name karşısındaki yazan kodu aşağıdaki tabloda bulup kartın LHR olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.
EKRAN KARTI | GPU ID | LHR ? | DİĞER |
RTX 3060 | GA106-300 | – | Yazılımsal koruma |
GA106-302 | LHR | ||
RTX 3060 Ti | GA104-200 | – | |
GA104-202 | LHR | ||
RTX 3070 | GA104-300 | – | |
GA104-302 | LHR | ||
RTX 3070 Ti | GA104-400 | LHR | |
RTX 3080 | GA102-200 | – | |
GA102-202 | LHR | ||
RTX 3080 Ti | GA102-225 | LHR | |
RTX 3090 | GA102-300 | – |
Yöntem 3: Model tanımlamasından
Modele ve üreticiye bağlı olarak tüm ekran kartlarının kendi benzersiz numaraları veya ürün kodları vardır. Bu bağlamda her şirketin, çeşitli video kartı modellerinin belirlenmesi ve performansları için kendi yöntemleri bulunmaktadır.
Ürün kodu genellikle ekran kartının tanıtım web sitelerinde veya satış sitelerinde belirtilir. Ayrıca bu kod ekran kartındaki kutuda veya ekran kartının kendisinde görülebilir.
LHR modellerin piyasaya sürülmesiyle birlikte, tüm üreticiler, LHR belirten ekran kartları revizyonları yayınlamışlardır:
- ASUS – V2 olarak ekran kartlarının LHR sürümlerini belirtmektedir
- Gigabyte – LHR grafik kartlarını Rev. 2.0 olarak etiketliyor
- MSI, Zotac – LHR yazar
- Palit, Gainward – LHR ekran kartlarında sonda V1 bulunur
- EVGA – LHR model kodu KL ile bitiyor
- KFA2 – LHR model kodu KCK ile bitiyor
- Inno3D – LHR kodu H ile biter
Yöntem 4: Piyasaya çıkış tarihinden (seri no vasıtasıyla)
Model numarasına ek olarak, her ekran kartının piyasaya çıkış tarihini veya üretim tarihini belirlemek için kullanılabilecek bir seri numarası vardır. Seri numarasından her üretici için çıkış tarihinin belirlenmesi farklıdır ve tek bir sisteme sahip değildir. Bu nedenle, çeşitli üreticiler için seri numaralarından tarihleri nasıl belirleriz ayrı ayrı bakacağız.
Yukarıda bahsettiğimiz üzere LHR modelleri Mayıs 2021’in sonunda (22. hafta) üretilmeye başlandı, bu nedenle bu tarihten önce piyasaya sürülen tüm video kartlarında LHR madencilik kısıtlaması yok diyebiliriz. Çıkış tarihi 2021 Mayıs ayının sonu veya daha sonraysa, video kartında bu LHR kısıtlamaları olabilir.
- ASUS Seri numarası: M2N0CX00Y276001 burada M 2021 yılını gösterir. Örneğin 2020 ise L harfi ile belirtilir. 2 rakamı Şubat ayıdır. Ocak’tan Eylül’e kadar olan aylar 1’den 9’a kadar olan sayılardır, A Ekim, B Kasım, C Aralık’tır.
- Gigabyte Seri numarası: SN212541020415 baktığımızda 2125 21 yılı ve 25 haftayı gösterir. Bu nedenle bu ekran kartının LHR olma ihtimali çok yüksek.
- Palit Seri numarası: BO200154221 burada O20 kısmından Ekim (O) ayını ve 20 yılı gösterir. Bu örnekte, LHR’siz bir karttır, çünkü 2020’de piyasaya sürülmüştür. Palit’teki aylar, Ocak’tan Eylül’e 1’den 9’a kadar sayılarla ve ardından O – Ekim, N-Kasım ve D – Aralık harfleriyle belirlenir.
- MSI Seri numarası: 602-V389-143SB2106000014 burada 2106 bölümünde 21 yılı, 06 ise ayı gösterir.
- Zotac, EVGA, KFA2 ve Inno3D ekran kartları için seri numarasına göre üretim tarihinin nasıl belirleneceği konusunda bilgi bulamadık. Eğer bilginiz varsa yorum kısmına yazarsanız seviniriz.
Yöntem 5: GPU çipinin üzerindeki bilgilerden (GPU ID)
Uyarı: Bu yöntem ileri derece uzmanlık gerektireceğinden teknik uzmanlığı olmayan kullanıcıların uygulamasını tavsiye etmiyoruz.
Bu yöntem ile ekran kartının üzerindeki soğutucu ve kapakları sökmeniz, sonrasında GPU ID görünmesi için çip üzerindeki termal macunu çıkararak da ekran çipinin GPU ID öğrenmeniz gerekli. Bu yöntem aslında gerekli değildir, çünkü GPU Kimliği 2. yöntemde bahsettiğimiz şekilde CPU-Z programı kullanılarak bulunabilir. Çünkü ekran kartının sökülmesi garantisini bozacaktır ve risklidir. Yine de böyle bakacaksanız 2. yöntemdeki tablodan yararlanabilirsiniz.